De Bouwstenen

3.1 Fietsparkeren, nu en in de toekomst

Fietsparkeren in Nederland is aan het veranderen. De groeiende populariteit van fietsen, met name e-bikes en bakfietsen, en de toenemende druk op de openbare ruimte maken een nieuwe aanpak noodzakelijk. Dit is duidelijk in de visies en plannen die uiteen worden gezet in drie belangrijke documenten, aangevuld met de praktijkervaring van Fietsadviesbureau Bikenine.

De publicatie ‘Fietsenstalling van de Toekomst’ benadrukt dat fietsparkeren niet meer gezien kan worden als een bijzaak. Een inpandige fietsenstalling moet een verlengstuk zijn van de openbare ruimte, waarbij kwaliteit, gebruiksvriendelijkheid, toegankelijkheid en veiligheid centraal staan. Voor steden als Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Eind­hoven is het inpandig parkeren van fietsen een oplossing om de druk op straten en pleinen te verlichten. De uitdaging ligt in het aantrekkelijk maken van deze stallingen, zodat fietsers bereid zijn ze te gebruiken. Dit betekent strategische locaties, goed beheer en aanvullende voorzieningen zoals oplaadpunten en beveiliging.

De ‘Fietsvisie 2040’ van de Fietsersbond gaat een stap verder en beschrijft een toekomst waarin de fiets het primaire vervoermiddel is voor korte en middellange afstanden. In deze visie zijn inpandige stallingen een essentieel onderdeel van het fietssysteem. Ze bieden ruimte en veiligheid in dichtbebouwde steden en passen binnen het bredere streven naar een duurzame, gezonde en inclusieve mobiliteit. De visie schetst een Nederland waar fietsen niet alleen functioneel is, maar ook een bron van comfort.

Het ‘Nationaal Toekomstbeeld Fiets’ zet deze ideeën in een concrete beleidscontext. Het document benadrukt de noodzaak van een ‘schaalsprong’: een forse investering in fietsinfrastructuur, waaronder fietsenstallingen. Ondergrondse en inpandige oplossingen worden essentieel geacht, vooral bij OV-knooppunten, stadscentra en drukke woonwijken. Innovatieve oplossingen, zoals flexibele stallingen voor piekbelastingen, worden gepresenteerd als noodzakelijk om steden bereikbaar en leefbaar te houden.

Bikenine sluit met hun praktijkgerichte aanpak naadloos aan bij deze visies. Met concepten als geprojecteerde fietsvakken (pop-up parkeren) en ‘Parkeer & Loop’ (P+L) richten zij zich op het verbeteren van het gebruiksgemak en goede toegankelijkheid van fietsparkeren. Ze begrijpen dat een fietsparkeerplek niet alleen functioneel moet zijn, maar ook aantrekkelijk, makkelijk vindbaar en ontworpen met oog voor de behoeften van uiteenlopende fietsers.

Alle visies benadrukken hetzelfde kernidee: een fietsparkeerlocatie is niet zomaar een faciliteit, maar een cruciale pijler in de mobiliteit en leefbaarheid van de toekomst. Door strategische samenwerking en gerichte investeringen kan Nederland verder bouwen aan een infrastructuur waarin fietsen een vanzelfsprekende en plezierige keuze is en blijft voor iedereen.

3.2 Onderdelen van een inpandige stalling

De checklist voor inpandige fietsenstallingen biedt richt­lijnen voor een optimale inrichting en exploitatie. Hierbij wordt aandacht besteed aan de omgeving, waar een strategische locatie en goede bereikbaarheid via hoofdfietsroutes essentieel zijn. De toegang moet eenvoudig te vinden zijn door duidelijke bewegwijzering, herkenbare symbolen en een ingang die opvalt in de architectuur. Binnen de stalling ligt de focus op een soepele bewegingsflow en duidelijke communicatie, ondersteund door logische looproutes en consistente bewegwijzering. Tot slot spelen aanvullende services een rol in de exploitatie, zoals informatie over de omgeving (plattegronden) en optionele faciliteiten voor fietsonderhoud, om het gebruiksgemak verder te vergroten.

Het verbeteren van de toegang tot een fietsenstalling begint met een uitnodigende en goed herkenbare entree. Duidelijke bewegwijzering met universele symbolen, zoals het P+Fiets-symbool, leidt fietsers duidelijk naar de stalling.
Een strategische ligging, dichtbij hoofdfietsroutes, openbaar vervoer of populaire bestemmingen, maakt de stalling bovendien gemakkelijk vindbaar.

Een ruime en obstakelvrije ingang, eventueel met automatische deuren, zorgt ervoor dat alle gebruikers, ook met bakfietsen of e-bikes, zonder moeite naar binnen kunnen. Goede verlichting en open zichtlijnen verhogen de veiligheid en creëren een prettig gevoel bij gebruikers.

Daarnaast kan de toegang worden ondersteund door digitale hulpmiddelen, zoals een app die fietsers naar de dichtstbijzijnde stalling wijst, en informatieborden bij de ingang met openingstijden en extra faciliteiten. Door een combinatie van slimme ontwerpkeuzes, praktische maat­regelen en moderne technologie wordt de toegang tot fietsenstallingen comfortabel, veilig en efficiënt.

3.3 Functies en doelgroepen

Bij het realiseren van inpandige fietsenstallingen is het van belang om rekening te houden met de verschillende functies die een stalling kan vervullen en de uiteenlopende doelgroepen die hiervan gebruik maken. De behoefte aan fietsparkeerplekken wordt in grote mate bepaald door de bestemming van de gebruiker en het type verplaatsing. Op basis van de Leidraad Fietsparkeren van CROW kunnen de volgende doelgroepen worden onderscheiden:

• Wonen: Fietsparkeerplaatsen bij woongebouwen en woonwijken, zowel voor bewoners als bezoekers.
• Werken: Fietsenstallingen bij kantoren en bedrijventerreinen, afgestemd op forenzen en zakelijke bezoekers.
• Boodschappen: Korte-termijn fietsparkeerplekken bij supermarkten en andere dagelijkse voorzieningen.
• Winkelen: Fietsparkeerfaciliteiten in stadscentra en winkelgebieden met een focus op toegankelijkheid en doorstroming.
• Sport, cultuur, recreatie, ontspanning: Fietsenstallingen bij sportfaciliteiten, theaters, musea en recreatiegebieden.
• Horeca en (verblijfs)recreatie: Fietsparkeeroplossingen bij restaurants, cafés en toeristische verblijven.
• Zorg en voorzieningen: Fietsenstallingen bij ziekenhuizen, huisartsenposten en andere zorginstellingen.
• Onderwijs: Fietsparkeerplaatsen bij scholen, hogescholen en universiteiten, met aandacht voor grootschalig en langparkeren.

Elke functie kent zijn eigen gebruikerspatronen en eisen aan de stalling. Waar bijvoorbeeld bij wonen en werken langparkeerders de overhand hebben en beveiliging een belangrijk aspect is, ligt de nadruk bij winkels en recreatie juist op snelle toegang en een hoge doorloopsnelheid. De ‘Checklist inpandige fietsenstallingen’ houdt rekening met deze verschillende gebruiksdoelen en biedt handvatten om stallingen optimaal af te stemmen op de specifieke eisen van de locatie en doelgroep.

3.4 Typen fietsers

We onderscheiden verschillende soorten fietsers als het fietsenstallingen aangaat. Hieronder zijn de volgende:

1. Forensen

2. Boodschappenfietsers

3. Bewoners

4. Ouders met kinderen

5. Recreatieve fietsers

6. Winkelaars

7. Mensen met een beperking

8. Ouderen

9. Studenten

3.5 Typen fietsen

We onderscheiden tegenwoordig veel verschillende soorten fietsen, welke door verschillende instanties (CROW, de Fietsersbond, etcetera) worden genoemd:

• stadsfiets;
• elektrische fiets (e-bike);
• fatbike;
• racefiets;
• mountainbike;
• bakfiets;
• ligfiets;
• driewieler;
• handbike;
• tandem;
• speed pedelec;
• fiets met kinderzitje;
• vouwfiets.

3.6 Typen inpandige fietsenstallingen

We kennen verscheidene soorten inpandige fietsenstallingen. Elk met aparte wensen en eisen.

1. Gemeentestalling

2. Buurtstalling

3. Bewonersstalling

4. Fietsenstalling bij stations (OV-stalling)

5. Commerciële fietsenstalling

6. Bedrijfsstalling