Inleiding

1.1 Het initiatief

Veel gemeentes hebben uitdagingen op het gebied van fietsparkeren, en met het realiseren van fietsparkeervoorzieningen in het bijzonder. Met name op locaties met veel bezoekers in combinatie met beperkte ruimte kan fietsparkeeroverlast leiden tot hinder en zelfs tot gevaarlijke situaties. Tegelijkertijd is het gebrek aan veilige en goed toegankelijke fietsparkeerplekken bij drukbezochte bestemmingen een reden voor veel mensen om niet met de fiets te komen.

Hoewel er op veel plekken grootschalige, inpandige en vaak bewaakte fietsenstallingen worden gerealiseerd en ondanks dat er in die omgeving grote behoefte is aan fietsparkeerplaatsen, blijkt dat fietsers hier niet altijd gebruik van maken. De aanwezigheid van een fietsenstalling is daarom niet altijd een garantie dat deze gebruikt wordt. Fietsers moeten de stalling willen, kunnen en durven gebruiken. De kwaliteit en de toegankelijkheid van de stalling speelt hier een cruciale rol.

Waar grotere gemeenten vaak de capaciteit, kennis en budgetten in huis hebben om dit soort aspecten op te pakken, is dit voor kleinere gemeenten minder goed haalbaar. Juist voor deze gemeenten is de huidige ‘Checklist inpandige fietsenstallingen’ opgesteld. Deze checklist biedt een praktische handleiding waarmee projectleiders en ontwikkelaars stap voor stap worden meegenomen in het vormgeven van inpandige fietsenstallingen.

1.2 De werkwijze

Het initiatief voor de ‘Checklist inpandige fietsenstallingen’ is afkomstig van CROW, dat in de afgeronde masterscriptie van een student een waardevolle kans zag om de beschikbare kennis over fietsparkeerstallingen verder uit te werken tot een praktische tool. Hij onderzocht o.a. welke kwaliteitscriteria essentieel zijn voor een succesvolle inpandige fietsenstalling en zijn scriptie vormde de aanleiding om deze inzichten verder uit te werken. Er werd een projectgroep samengesteld van 14 fietsparkeerspecialisten van verschillende disciplines en gemeenten die meerdere keren bijeen kwam om de checklist te ontwikkelen, te toetsen en te verfijnen.

Wie waren betrokken

Bij het proces waren onderstaande experts en organisaties betrokken die gezamenlijk hun kennis en praktijkervaring deelden:

Haskoning B.V.
Würck Architecten
Rijnders Verkeersadvies
Movares
Fietsersbond
Goudappel
Nederlandse Spoorwegen (NS)
U-stal
Gemeente Zwolle
Gemeente Utrecht
Gemeente Eindhoven
Gemeente Den Haag
Gemeente Apeldoorn
Gemeente Leiden

Wat was er al en hoe hebben we dit in deze checklist verwerkt

Het ontwikkelproces bestond uit een aantal fasen die samen hebben geleid tot een praktisch hanteerbare checklist. Beginnend met het doornemen van de bestaande handboeken en leidraden (zie onderstaande lijst) om relevante kennis te verzamelen en het plannen van meerdere dagdelen waarin de projectgroep bijeen kwam om feedback te geven op de verschillende versies die ontwikkeld werden. Deze proefversies werden geëvalueerd en aangepast, waarna uiteindelijk een versie ontstond die het best zou aansluiten bij de behoeften van de stallinggebruikers.

Tijdens dit proces werden de kwaliteitscriteria opgedeeld in onderstaande thema’s. Ze geven structuur aan de checklist en maken het overzichtelijk en beter toepasbaar.

Doelgroep
Omgeving
Toegang
In de stalling
Exploitatie
Duurzaamheid

Bij de ontwikkeling van de checklist is gebruik gemaakt van bestaande kennis en richtlijnen, waaronder:

Scriptie Kwaliteitseisen Grote inpandige fietsstallingen, Dennis Bouwmeester
Do’s en dont’s van een fietsenstalling, NS
De Leidraad Fietsparkeren 2023, CROW
Fietsparkeerkencijfers 2025, CROW
Handboek fietsparkeren, gemeente Eindhoven
Basisspecificatie Inpandige Fietsenstalling, gemeente Amsterdam
Menukaart Fietsenstallingen bij Stations, ProRail

1.3 Wat is de uitkomst van de werkwijze

De projectgroepsessies hebben ook tot een belangrijke aanpassing geleidt: om de Checklist beter aan te laten sluiten op de praktijk en stapsgewijs gebruikt kan worden door gemeenten en projectontwikkelaars, werd het een Stappenplan. Verder is de Checklist tijdens een werksessie o.a. getoetst in de fietsenstalling Laag Catherijne in Utrecht. Deze praktijksessie bood waardevolle inzichten en liet zien hoe de Checklist in de praktijk kan worden toegepast. De huidige versie van de Checklist Fietsparkeerstallingen is uniek in zijn soort. Deze checklist biedt een praktische oplossing die gemeenten ondersteunt bij het realiseren van inpandige fietsparkeerstallingen die aansluiten bij de wensen en behoeften van gebruikers.

1.4 Begeleidende Notitie: Checklist inpandige fietsenstallingen

De ‘Checklist inpandige fietsenstallingen’ is ontwikkeld om gemeenten, projectontwikkelaars en andere professionals te ondersteunen bij het realiseren van hoogwaardige inpandige fietsenstallingen. Het biedt een praktische, stapsgewijze aanpak die helpt om stallingen te ontwerpen en te bouwen die gebruikers willen, kunnen en durven gebruiken.